Insulin analog là gì?

Insulin analog (hay chất tương tự insulin) là loại insulin tổng hợp được thiết kế để bắt chước mô hình giải phóng insulin tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, chúng có những thay đổi nhỏ về cấu trúc hoặc axit amin mang lại những đặc tính đặc biệt và cần thiết khi tiêm dưới da. Sau khi được hấp thụ, chúng tác động lên các tế bào giống như insulin trong cơ thể người, nhưng được hấp thụ từ mô mỡ dễ dàng hơn.

Các loại insulin analog là gì?

Có thể chia insulin analog được chia thành các loại: tác dụng nhanh, ngắn; tác dụng chậm, kéo dài và loại trộn hỗn hợp. 

Insulin analog tác dụng nhanh, ngắn

Loại này có thời gian bắt đầu tác động sau tiêm 5-10 phút, được cho là nhanh hơn các loại insulin regular (từ người) gồm có:

  • Insulin Aspart
  • Insulin Lispro
  • Insulin Glulisine.
 Loại insulin này bắt đầu tác dụng nhanh chóng sau khi tiêm, đạt đỉnh tác dụng sau 1 giờ và có thời gian kéo dài tác dụng ngắn chỉ khoảng 4 giờ, thường được dùng trước bữa ăn. Đồng thời, chúng cũng giúp giảm nguy cơ hạ đường huyết sau ăn.

Insulin analog tác dụng chậm, kéo dài

Loại insulin analog tác dụng chậm, kéo dài có tác dụng trong 24 giờ, giúp duy trì mức đường huyết ổn định suốt cả ngày và đêm. Cụ thể như sau:

  • Insulin Glargine: Loại này bắt đầu có tác dụng sau 1-2 giờ và kéo dài trong 24 giờ mà không có đỉnh, giúp duy trì mức insulin nền ổn định. Điều này rất quan trọng vì nó giúp ngăn ngừa biến động đường huyết lớn, đặc biệt là vào ban đêm, giảm nguy cơ hạ đường huyết ban đêm.
  • Insulin Detemir: Có tác dụng kéo dài tương tự như Insulin Glargine, nhưng đôi khi cần tiêm 2 lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tối ưu ở một số bệnh nhân. Insulin Detemir có đặc điểm liên kết với albumin trong máu, giúp nó phân phối chậm và ổn định hơn.

Insulin analog trộn hỗn hợp

Insulin analog trộn hỗn hợp hiện nay bao gồm: 

  • 75% Insulin Lispro Protamine và 25% Insulin Lispro (Humalog Mix 75/25)
  • 70% Insulin Aspart Protamine và 30% Insulin Aspart (Novolog Mix 70/30)

Loại insulin này là sự kết hợp giữa insulin nhanh và insulin tác dụng trung bình, giúp dễ dàng hơn cho bệnh nhân trong việc quản lý đường huyết. Cụ thể, insulin trộn hỗn hợp cung cấp một phần insulin nhanh để kiểm soát đường huyết sau bữa ăn và một phần insulin trung bình để kiểm soát đường huyết giữa các bữa ăn và vào ban đêm.

Những lưu ý khi sử dụng insulin analog là gì? 

Dưới đây là những lưu ý bạn cần biết khi sử dụng insulin analog: 

  • Đúng thời gian tiêm: Insulin analog tác dung nhanh cần được tiêm ngay trước bữa ăn để kiểm soát tốt đường huyết sau khi ăn. Insulin tác dụng kéo dài thường được tiêm vào cùng một thời điểm mỗi ngày để duy trì mức đường huyết ổn định.
  • Theo dõi đường huyết thường xuyên: Việc theo dõi đường huyết giúp điều chỉnh liều lượng insulin cho phù hợp, đảm bảo kiểm soát tốt đường huyết và tránh tình trạng hạ đường huyết.
  • Bảo quản đúng cách: Insulin cần được bảo quản trong tủ lạnh trước khi mở, sau khi mở thì có thể giữ ở nhiệt độ phòng trong khoảng thời gian quy định bởi nhà sản xuất.
  • Quản lý liều lượng: Liều lượng insulin cần được điều chỉnh dựa trên chế độ ăn uống, mức độ hoạt động và mức đường huyết. Bệnh nhân nên làm việc chặt chẽ với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
  • Hiểu rõ tác dụng phụ: Bệnh nhân cần biết các tác dụng phụ có thể gặp như hạ đường huyết, tăng cân hoặc phản ứng tại chỗ tiêm khi dùng insulin, để có thể xử lý kịp thời.
  • Thăm khám thường xuyên với bác sĩ: Luôn luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi loại insulin hoặc liều lượng sử dụng.

Hi vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn insulin analog là gì, cũng như biết cách để sử dụng hiệu quả. Với khả năng kiểm soát đường huyết hiệu quả, linh hoạt và giảm thiểu nguy cơ biến chứng, insulin analog mở ra cánh cửa cho một cuộc sống khỏe mạnh và chất lượng hơn cho bệnh nhân tiểu đường. Tuy nhiên, việc sử dụng insulin analog cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.

Bài viết khác